Dag David,

Geweldig goed en onderbelicht onderwerp behandel je hier. Krachtig afronden is zo makkelijk nog niet.
Ik word er al beter in maar herken mijn eigen neiging om afscheid uit te stellen of uit te rekken, en dat zwakt alles alleen maar af.
En ik zie en hoor het dagelijks om me heen bij anderen ook!

Dank voor je waardevolle tips.
Hartelijke groet,

Lianne

Dank je, Lianne, voor je duidelijke waardering.
Wat jij naar voren brengt, heeft te maken met 'angst voor afwijzing' én de 'kracht van gewoonte(gedrag)'.
Je hebt dus huiswerk om op originele en assertieve wijze te communiceren ...
Wél met het voordeel dat jij er van bewust bent - dat is al een GROOT voordeel!

Hartegroet,

DAVID

Hallo David,

Ik houd niet van mensen afkraken. Maar eerlijkheid vind ik nog belangrijker.
Ik geloof dat je veel beter kunt. Als ik met die plechtige zinnen en die tips van jou aan zou komen bij mijn cursisten zouden ze me inmaken. En terecht.

Succes,
Drazen

Er is veel geschreven over hoe we het beste contact kunnen maken en aan vertrouwen kunnen bouwen, maar hoe we een gesprek (of een relatie) op een zorgvuldige en respectvolle manier kunnen beëindigen, dat is een grijs gebied. Daarom verwelkom ik David's woorden over effectief afscheid nemen!

David's aanpak prikkelt op een prettige manier en ik zie zijn tips en voorbeeldige zinnen daarom meer als suggesties. Ik denk niet dat Bloch ons aanspoort om zijn bewoordingen klakkeloos over te nemen. Dat is iets voor luie lezers die het liefst alles kant-en-klaar aangereikt krijgen.

De kracht van een goed idee ligt in het feit dat we er onze persoonlijke invulling aan kunnen geven. Met andere woorden: het komt pas echt tot leven als we het ons eigen maken.

We kunnen natuurlijk van mening verschillen over de juiste aanpak van een bepaald onderwerp. Met zoveel communicatiekundigen in deze lezersgroep valt er een hoop van elkaar te leren.

Daarom kijk ik eerlijkgezegd uit naar reacties die daadwerkelijk iets aan David's artikel toevoegen. Drs. Lisak, ik denk dat u veel beter kunt!

Ik ben het met Bloch eens dat we bij het persoonlijk afscheid nemen meer rekening kunnen houden met de manier waarop mensen bij voorkeur communiceren.

Bij auditief ingestelde mensen is niet alleen de woordkeus belangrijk, maar vooral ook de toon waarop we onze boodschap overbrengen. Op papier kunnen onze woorden hartelijk en welgemeend lijken, maar uit onze mond kunnen ze soms gehaast en onoprecht overkomen.

Visueel ingestelde mensen observeren onbewust onze lichaamstaal. We kunnen nog zo vrolijk: "We zien elkaar snel!" zeggen; als ons lijf aangeeft dat we er niks van menen, dan is onze eigenlijke boodschap: "Bekijk het maar!"

Meer kinesthetisch ingestelde mensen zijn gevoeliger voor aanraking. Terwijl wij het misschien proberen met: "We houden contact!", kan het gebeuren dat onze gesprekspartner ons op dat moment krachtig naar zich toetrekt voor een "bear hug".

Twee opmerkingen:

1. Deze "technieken" werken alleen als ze niet als technieken worden gebruikt. Mensen reageren allergisch op iemand die als 'gemaakt' of manipulerend overkomt.

2. In alle gevallen is het essentieel om rekening te houden met de context en de cultuur waarin de ontmoeting plaatsvindt. Wat in sommige culturen vanzelfsprekend is, kan in andere culturen ongewenst of zelfs taboe zijn.

Tot slot nog dit: soms lopen we "plakkers" tegen het lijf die we maar niet van ons af kunnen schudden. In zulke gevallen is het effectiever om het rapport te verbreken met een mismatch van lichaamstaal, woorden en tonaliteit.

David, veel dank voor je inspiratie!

Paul Strikwerda

Beste Paul Strikwerda,

Ik geloof dat de bedoeling is om je mening te ventileren over de artike. Dus, ik snap er werkelijk niets van dat u commentaar levert op mijn comentaar?!
Waarom vindt u het nodig om voor de schrijver op te komen? Heeft hij een advocaat nodig soms?
Nogmaals, in de praktijk, op de werkvloer van een workshop om dat even zo te zeggen, tegenover een kritische groep inteligente mensen moet je met veel betere dingen komen dan de bovengnoemde. Dat leert mij 15 jaar ervaring als communicatietrainer.
Voor de rest is deze discussie voor mij afgesloten, Vind gewoon een matig stuk, dat mag toch! En als u vindt dat he teen goed stuk is, schrijf dat gerust op en laat mij commentaar in zijn waarde.

Groetjes,
Drazen

Beste Drazen Lisak,

Dank voor uw reactie op mijn reactie. Ik wist niet dat lezers enkel op het artikel dienen te reageren en niet worden geacht in te gaan op de opmerkingen van anderen.

Voor mij is niets zo stimulerend als een creatieve dialoog. Als ik de reacties van lezers op andere artikelen bekijk, dan zie ik een levendige en verrijkende uitwisseling van ideeën. Dat maakt dit forum juist zo interessant!

Overigens heeft u volkomen gelijk: de heer Bloch heeft geen advocaat nodig. Ik was me er echter niet van bewust dat het blijkbaar ongepast is om een auteur bij te vallen. U heeft mijn reactie gelezen en dus gezien dat mijn bijdrage uit meer bestaat dan applaus voor de auteur.

U bent duidelijk minder enthousiast over bovenstaand artikel en daar is niets mis mee. Ik had alleen gehoopt dat u op basis van uw jarenlange ervaring als communicatietrainer iets opbouwends toe zou kunnen voegen. Bijvoorbeeld:

- Wat vertelt u uw studenten over effectief afscheid nemen?<br>
- Wat voor zinnen zou u gebruiken?

U schrijft dat het veel beter kan.
Ik nodig u uit om de daad bij het woord te voegen!

Alvast veel dank daarvoor.

Paul

Ik denk dat iedere doorwinterde verkoper na jaren praktijk in het vak zijn eigen "afscheidsceremonie" heeft opgebouwd. Na een eerste (en gewoonlijk lange) demonstratie van meettoestellen deed ik gewoonlijk twee dingen:
1) de klant oprecht feliciteren voor zijn vertrouwen en de voordelen van zijn koop en
2) een eerlijke en warme link leggen naar het volgende contact dat, afhankelijk van het moment in het koop proces, klinkt zoals "mag ik je volgende week bellen om te weten wanneer de bestelling komt?" of "reserveren we nu al een periode voor de opleiding?"
Samengevat: bij het afscheid is er maar één gedachte die belangrijk is: stel je in de plaats van de klant en beantwoord in gedachten zijn vraag: "wat heeft de verkoper speciaal voor MIJ gedaan?". Indien dat antwword positief is ben je als verkoper goed bezig en dat maakt de atmosfeer van het afscheid altijd een 'verlangen naar meer...' En geloof me, het werkte steeds opnieuw!

Hallo David,

Mijn intenties goed overbrengen op de ander (dus communiceren), is iets wat mij soms helemaal niet lukt. Mijn houding, mijn taal, mijn tone of voice zijn lang niet altijd congruent met mijn intentie en plof: de scherven liggen op straat.

Jouw column zet op één onderdeel van communicatie de puntjes op de i: hoe neem je afscheid, hoe rond je af. Je vraagt er terecht aandacht voor en geeft een aantal nuttige suggesties. Dat kan scherven schelen.

Jouw column heeft wel een risico. Dat lees ik een beetje in de reacties van andere lezers. Je kunt jouw column lezen als een moraliserend verhaal ("rond fatsoenlijk af"), als een instrumenteel verhaal ("deze tips kun je gebruiken") en als een verhaal om communicatie tot het laatste moment aan toe effectiever te maken ("goed afscheid nemen, creëert de basis voor een vervolg in de communicatie").

Communiceren is vooral een kwestie van zorgvuldigheid, zowel in het zenden, ontvangen als in het afronden, blijft bij mij hangen, na lezing van je column en de reacties.

Dank jullie allen!

Leo

David, jouw observaties dragen bij aan de bewustwording dat evenzo als de opening ook de beeindiging van een gesprek/ontmoeting een duidelijke rol spelen in het vertrouwen dat je opwekt.
Helderheid en een mate van empathie zijn hierbij van belang. Ik oefen al een tijd dit als constante waarden te gebruiken ipv de standaard-clichés.
Drazen moet als trainer weten hoe belangrijk het is naar het positieve in andermans suggestie te zoeken en dit op je eigen manier vorm te geven. Blijf bij jezelf, Drazen, dan word je niet door je "cursisten" afgebrand.
Succes, allemaal! Bert

DANK voor je waardevolle tips, David!
Je artikelen en persoonlijke coaching, hebben mij veel bewuster gemaakt van mijn ongemak om afscheid te nemen.

Vroeger voelde ik me vaak ongemakkelijk als het gesprek stil viel en vanuit oude patronen moest ik dan de stilte opvullen.

Door jouw tips heb ik geleerd om - op het juiste moment -afscheid te nemen op een manier die bij mij past mét respect voor de ander. Juist door afscheid te nemen maak ik ruimte voor andere ontmoetingen.

Nu ik me met meer plezier en gemak in allerlei situaties beweeg, valt het me op hoe vaak er ‘kliek’ vorming is. Mensen zoeken steeds weer dezelfde bekenden op en blijven vervolgens ‘plakken’. De energie voelt op zo’n plek vaak heel zwaar.

Wat voor mij waardevol is, is dat ik nu wéét wanneer het tijd is om te vertrekken. Dit heeft als groot voordeel dat mijn energie op peil blijft waardoor er ruimte is voor nieuwe, interessante en waardevolle contacten.

David, nogmaals dank voor jouw verfrissende benadering!

Warme groet,
INDRA

Interessant artikel van David. Eerlijk gezegd nooit zo op deze wijze bij dit thema stil gestaan. Ben er zeker weer wat wijzer van geworden.
Koen

Dank aan allen voor de vele nuttige en aanvullende opmerkingen en reacties.
Hartverwarmend om te merken wat zo'n onderwerp op gang brengt.

Hartegroet,

DAVID